langs theaters, wijkcentra en bibliotheken in Nederland 

Naar aanleiding van de roman De gloed (uitgeverij Thomas Rap) en het boek Met Nederland in therapie (uitgeverij Prometheus) staan we stil bij gevoelens van angst en xenofobie ten aanzien van migratie. Wanneer er grote maatschappelijke of politieke uitdagingen zijn, vallen we gemakkelijk terug op vastgeroeste overtuigingen. Met dit theatercollege willen we de tussenruimte openen. De tussenruimte die in ons gepolariseerde land steeds vaker gesloten blijft, maar waarin samen nadenken, tegenstellingen uitspreken en begrip voor de ander de boventoon voeren.

De avond bestaat uit twee delen.

1.Theatermonoloog: De gloed

De Gee bewerkt een deel van haar roman De gloed tot monoloog. Wanneer er een boot met asielzoekers voor de deur komt te liggen, wordt een vrouw geconfronteerd met haar eigen angsten en xenofobe gevoelens. Gedreven door de angst haar privileges te verliezen, moet ze zich tot een nieuwe werkelijkheid verhouden. Wat volgt is een gedachtestroom die doet denken aan een moderne biecht: ze probeert in het reine te komen met de meest donkere, incorrecte delen in haarzelf.

Componist en violiste Myrthe van de Weetering en basgitarist Bruno Xavier da Silva zijn verantwoordelijk voor de live muziek. Georgische en Arabische muziekinvloeden verbeelden 'de ander' waar de verteller uit De gloed zich tot moet zien te verhouden. De monoloog wordt gespeeld door actrice Sophie van Winden.

De Gee: “Durven wij, de zwijgende meerderheid, diep af te dalen in onszelf en te tonen wat daar verborgen zit? Misschien komen we erachter dat wij minder ruimdenkend zijn dan we dachten.”

2.Publieksdialoog: collectieve therapiesessie

In het tweede deel begeleidt Kiza Magendane een collectieve therapiesessie. Bezoekers worden uitgenodigd hun eigen emoties onder ogen te zien. Hoe verschillen zij van de verteller uit De gloed? Kunnen zij begrip opbrengen voor iemand zoals zij – en voor alle Nederlanders die zich zorgen maken over het veranderende karakter van onze samenleving? In hoeverre zijn zij zelf niet bang voor verandering? En hoe kunnen wij ons verhouden tot de permanente transformatie die onze samenleving doormaakt?

Magendane opent de sessie met zijn persoonlijke verhaal. ‘Ik zou een van die asielzoekers zijn geweest,’ zegt hij, verwijzend naar de groep vluchtelingen die in De gloed het uitzicht van de hoofdpersoon belemmert. Hij vertelt hoe hij als vijftienjarige naar Nederland kwam, eerst in een asielzoekerscentrum woonde en langzaam zijn weg vond. 

Vanuit die ervaring pleit Magendane voor collectieve therapie. Hij zag hoe Nederlanders steeds minder naar elkaar luisterden. Er ontstond wat hij noemt hekjesdenken: onzichtbare grenzen die mensen van elkaar scheiden en empathie onmogelijk maken. Daarom wil hij veilige ruimtes creëren waarin mensen werkelijk leren luisteren en zich in de ander verplaatsen.

Na zijn verhaal licht hij kort toe wat hij onder een collectieve therapiesessie verstaat en hoe we dit in het dagelijks leven kunnen toepassen.

Het theatercollege spelen we in verschillende soorten culturele en maatschappelijke instellingen. De voorstelling vindt plaats op verschillende plekken in het land – met onder andere Theater De Vaillant, in het hart van de Schilderswijk in Den Haag en het cultuurhuis in Berlicum, waar de gemeenteraad van Sint-Michielsgestel, onder grote druk van demonstranten, onlangs besloot voorlopig geen asielzoekerscentrum te plaatsen. We bezoeken verschillende bibliotheken, theaters, maatschappelijke organisaties en cultuur- en wijkcentra in kleine en middelgrote gemeenten, die gemiddeld meer last ondervinden van de polarisatie die migratie teweegbrengt dan de grote steden. We eindigen onze tour in Nederlands’ bekendste debatcentrum De Balie in Amsterdam.